Xionodromika

Ζαγοροχώρια: Τα 46 στολίδια της Ηπείρου

Ζαγοροχώρια, Ιωάννινα


Στην καρδιά της Ηπείρου, ξεπροβάλλει το Ζαγόρι, μια ορεινή περιοχή που βρίσκεται βορειανατολικά της πόλης των Ιωαννίνων. Το όνομα Ζαγόρι πρωτοεμφανίστηκε σε έγγραφο το 1321 και έχει σλάβικη προέλευση. Το τοπωνύμιο προήλθε από τις λέξεις «ζα» που σημαίνει πίσω και «γκόρι» που σημαίνει βουνό. Άρα, Ζαγόρι σημαίνει «τόπος πίσω από το βουνό».

Το Ζαγόρι αποτελείται από 46 χωριά, τα φημισμένα Ζαγοροχώρια που έχουν συνολική έκταση 1.053 τ.χλμ. και βρίσκονται πίσω από το βουνό Μιτσικέλι. Το Ζαγόρι χωρίζεται σε τρία γεωγραφικά τμήματα: στο ανατολικό, κεντρικό και δυτικό τμήμα. Κάθε ένα με την δική του ιστορία, ομορφιά και φυσικά με τα δικά του μοναδικά χωριά.

Τα Ζαγοροχώρια είναι σκορπισμένα ανάμεσα σε καταπράσινα βουνά από πεύκα και έλατα και είναι χτισμένα σε υψόμετρο από 500 έως 2.500 μέτρα που είναι και η ψηλότερη κορυφή της οροσειράς Τύμφη, η Γκαμήλα.

Χάρτης Ζαγοροχώρια

Τα χωριά του Ζαγορίου διατρέχει ο ποταμός Βοϊδομάτης με τα πεντακάθαρα νερά του –ένα από τα ελάχιστα ποτάμια που το νερό του είναι πόσιμο- που σε συνδυασμό με την πυκνή βλάστηση, τα επιβλητικά φαράγγια και την παραδοσιακή αρχιτεκτονική των σπιτιών δημιουργεί ένα από τα μαγευτικότερα τοπία.

Η ιστορία του Ζαγορίου ταυτίζεται με την ιστορία της ευρύτερης περιοχής των Ιωαννίνων. Το 1431, 14 από τα χωριά του Κεντρικού Ζαγορίου δήλωσαν υποταγή στον Σινάν Πασά ενώ λίγο αργότερα υπέγραψαν τη συνθήκη του Βοΐνικου και τα χωριά του ανατολικού και δυτικού Ζαγορίου που είχαν αντισταθεί στον Σινάν Πασά.

Το 1681 ιδρύθηκε η «Επιστασία Ζαγορίου», ένα είδος αυτόνομης ομοσπονδίας που την ονόμαζαν και ¨Σουρούτια¨, που απολάμβανε πολλά προνόμια.  Την περίοδο αυτή το Ζαγόρι γνώρισε την μεγαλύτερη ακμή του και χτίστηκαν γεφύρια, εκκλησίες, αρχοντικά, δημόσια κτίρια, δρόμοι με την συνδρομή ξενιτεμένων Ζαγορισίων. Μετά την πτώση του Αλή Πασά μεγάλα πλήγματα προκάλεσαν στην περιοχή ο απελευθερωτικός αγώνας κατά των Τούρκων αλλά και οι Γερμανοί αργότερα.

Τα Ζαγοροχώρια εκτός από πολλούς ευεργέτες ανέδειξαν μεγάλους επιστήμονες και λόγιους ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών Αναστάσιος Σακελλάριος (1799-1865), ο Νεόφυτος Δούκας (1760-1845) δάσκαλος από τα Άνω Πεδινά, ο Ιωάννης Λαμπρίδης (1839-1891) που ήταν γιατρός, συγγραφέας και φιλόσοφος από τη Βίτσα καθώς και πολλοί άλλοι.

Στα Ζαγοροχώρια μπορείτε να θαυμάστε την καταπληκτική παραδοσιακή αρχιτεκτονική των σπιτιών φτιαγμένα από πέτρα και ξύλο ενώ πολλά από τα χωριά έχουν χαρακτηριστεί διατηρητέοι οικισμοί. Εντυπωσιακά πέτρινα σπίτια, γραφικά λιθόστρωτα καλντερίμια, τοξωτά γεφύρια, εκπληκτικά δείγματα της ηπειρώτικης αρχιτεκτονικής.

Το Δυτικό Ζαγόρι βρίσκεται βορειοδυτικά των Ιωαννίνων και περιλαμβάνει κάποια από τα ομορφότερα και δημοφιλέστερα χωριά της περιοχής. Τα ξακουστά χωριά της κοιλάδας του Βοϊδομάτη που είναι η Αρίστη, το Μεγάλο και Μικρό Πάπιγκο, ο Βίκος, ο Άγιος Μηνάς και το Μεσοβούνι.

Το Ανατολικό Ζαγόρι βρίσκεται βορειοανατολικά της πόλης των Ιωαννίνων και αποτελείται από λιγότερο γνωστά αλλά εξίσου όμορφα χωριά. Αυτά είναι η Βοβούσα, Δεμάτι, Ιτέα, Καστανώνα, Πέτρα, τα χωριά της κοιλάδας του Βάρδα (Φλαμπουράρι, Γρεβενίτι, Ελατοχώρι, Μακρίνο,  Τρίστενο), τα χωριά της κοιλάδας του Ζαγορίτικου (Ανθρακίτης, Καρυές, Δόλιανη, Καβαλλάρι), καθώς και οι όμορφοι συνοικισμοί Αγίας Παρασκευής και Ποταμιάς.

Το Κεντρικό Ζαγόρι βρίσκεται βόρεια των Ιωαννίνων και περιλαμβάνει τα χωριά Βίτσα, Μονοδένδρι, Κήποι, Ασπράγγελοι, Δίλοφο, Κουκούλι, Καπέσοβο, τα Βλαχοχώρια (Βρυσοχώρι, Ηλιοχώρι, Λάιστα), τα χωριά της κοιλάδας του Άνω Βίκου (Βραδέτο, Ελάτη, Ελαφότοπος, Άνω Πεδινά, Κάτω Πεδινά) καθώς και τα χωριά Τσεπέλοβο, Σκαμνέλι, Νεγάδες, Δίκορφο, Μανασσή, Καλουτά, Διπόταμο, Φραγκάδες και Λεπτοκαρυά.

Οι αλπικές λίμνες, οι χαράδρες, τα ποτάμια, η πυκνή βλάστηση σε συνδυασμό με το φαράγγι του Βίκου δημιουργούν στην περιοχή ένα τοπίο άγριας και παρθένας φύσης.

Τα Ζαγοροχώρια παρά την αξιόλογη τουριστική τους ανάπτυξη δεν έχασαν το παραδοσιακό τους χρώμα και έμειναν ανέγγιχτα στο χρόνο. Η αίσθηση του χρόνου χάνεται και ο επισκέπτης βλέπει ζωντανή την παράδοση και την ιστορία του Ζαγορίου. Η άγρια ομορφιά της ορεινής φύσης με τις καταπράσινες βουνοπλαγιές,, τα ποτάμια, τις αλπικές λίμνες, τα απόκρημνα φαράγγια εναρμονίζεται με την ανθρώπινη δημιουργία, τα πέτρινα τοξωτά γεφύρια, τα πετρόκτιστα αρχοντικά, τις εκκλησιές, τα λιθόκτιστα καλντερίμια.

Υπάρχει πληθώρα επιλογών για τη διαμονή σας όπως ξενοδοχεία, παραδοσιακοί ξενώνες, δωμάτια, αρχοντικά, που συνδυάζουν την ατμόσφαιρα μια άλλης εποχής με όλες τις σύγχρονες ανέσεις. Σε όλα τα χωριά του Ζαγορίου λειτουργούν εστιατόρια και ταβέρνες όπου μπορείτε να γευθείτε παραδοσιακές γεύσεις και τις φημισμένες πίτες της περιοχής. Θα σας εντυπωσιάσει η ζεστή και φιλική φιλοξενία των κατοίκων του Ζαγορίου.

Τα Ζαγοροχώρια αποτελούν ιδανικό προορισμό για όλες τις εποχές του χρόνου και θα σας ταξιδέψουν στην αυθεντικότητα και την γνήσια παράδοση.

Χωριά Ζαγοροχώρια

Ασπράγγελοι: Το ορεινό χωριό Ασπράγγελοι είναι από τα πρώτα Ζαγοροχώρια που συναντάμε και είναι έδρα του δήμου Κεντρικού Ζαγορίου. Χτισμένο σε υψόμετρο 990 μέτρων στις πλαγιές του όρους Μιτσικέλι και απέχει μόλις 30 χλμ από την πόλη των Ιωαννίνων. Η παλιά ονομασία του χωριού ήταν ¨Ντοβρά¨, σλάβικη λέξη που σημαίνει ¨καλός¨. Την σημερινή του ονομασία πήρε το 1926.

Η πρώτη αναφορά για τον οικισμό έγινε το 1380 ενώ σώζονται τείχη που μαρτυρούν την ύπαρξη αρχαίου οχυρωμένου οικισμού. Κατά τον 19ο αιώνα οι Ασπράγγελοι ήταν ένα πολύ πλούσιο κεφαλοχώρι ενώ οι πλούσιοι ευεργέτες του το στόλισαν με σχολεία, αρχοντικά και εκκλησίες.

Οι Ασπράγγελοι έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην αντίσταση κατά των Γερμανών οδηγώντας τους Γερμανούς σε αντίποινα καίγοντας ολοκληρωτικά το χωριό στις 15 Ιουλίου του 1943.  Λίγο πριν το χωριό στέκεται αγέρωχο το μνημείο της Ζαγορίσιας Γυναίκας σαν ελάχιστος φόρος τιμής στις Ζαγορίσιες που βοήθησαν τα στρατεύματά μας στην αντίσταση του 1940.

Όμορφα πέτρινα σπίτια και αρχοντικά κοσμούν το χωριό των Ασπραγγέλων. Ο ναός του Αγίου Νικολάου στους Ασπράγγελους χρονολογείται από το 1778 και είναι μια από τις μεγαλύτερες εκκλησίες του Ζαγορίου. Στους Ασπράγγελους μπορείτε επίσης να επισκεφθείτε το Μοναστήρι της Δοβράς που χρονολογείται από το 1600.

Στους Ασπράγγελους θα βρείτε ξενοδοχεία και ξενώνες για μια ήρεμη και άνετη διαμονή καθώς και ταβέρνες όπου μπορείτε να γευθείτε τοπικές νοστιμιές.

Λιγκιάδες: Το πανέμορφο χωριό των Λιγκιάδων βρίσκεται στην δυτική πλαγιά του όρους Μιτσικέλι χτισμένο σε υψόμετρο 940 μέτρων. Είναι το πιο κοντινό χωριό στην πόλη των Ιωαννίνων και απέχει μόλις 12 χλμ. από αυτή. Οι Λιγκιάδες ανήκουν διοικητικά στο δήμο Περάματος των Ιωαννίνων αλλά είναι περιοχή του Ζαγορίου.

Οι Λιγκιάδες διαθέτουν πανοραμική θέα στην πόλη των Ιωαννίνων και στη Λίμνη Παμβώτιδα που κυριολεκτικά θα σας μαγέψει. Το κόσμημα της περιοχής, οι Λιγκιάδες, είναι πλούσιο σε ιστορικές μνήμες που έχουν παραμείνει αναλλοίωτες στο χρόνο.

Το μαρτυρικό χωριό των Λιγκιάδων κατά την περίοδο του Β’ Παγκοσμίου πολέμου καταστράφηκε ολοσχερώς και ξαναχτίστηκε στην ίδια θέση. Στις 3 Οκτωβρίου το 1943, Κυριακή πρωί, οι Γερμανοί μάζεψαν τους κατοίκους του χωριού και τους εκτέλεσαν και έπειτα έκαψαν ολόκληρο το χωριό σε αντίποινα για τα χτυπήματα της ελληνικής αντίστασης.

Στο σχολείο των Λιγκιάδων που έκλεισε το 1988 στεγάζεται το Πνευματικό Κέντρο του χωριού ενώ στην είσοδο του χωριού θα συναντήσετε τη μονή Αγίου Γεωργίου Λιγκιάδων, που ιδρύθηκε το 1681 από τον λόγιο Βησσαρίωνα Μακρή. Το χωριό των Λιγκιάδων βρίσκεται πολύ κοντά και στο Σπήλαιο του Περάματος όπου ανακαλύφθηκε τυχαία το 1940, όταν οι κάτοικοι προσπαθούσαν να βρουν καταφύγιο κατά την διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.

Οι Λιγκιάδες βρίσκονται σε περίοπτη θέση γι’ αυτό και αποκαλούνται το “μπαλκόνι” των Ιωαννίνων αφού η θέα που προσφέρουν προς τη Λίμνη Παμβώτιδα και το λεκανοπέδιο των Ιωαννίνων είναι μαγευτική. Το βράδυ, η πανοραμική θέα του χωριού με τα φώτα που μοιάζουν με αστέρια που ακουμπούν στο βουνό και το ποικιλόμορφο παιχνίδι των αισθήσεων αναδεικνύουν μια μοναδική εικόνα.

Στις Λιγκιάδες υπάρχει πολύ καλή τουριστική υποδομή με πολλά φιλόξενα ξενοδοχεία και ξενώνες που θα σας εξασφαλίσουν ευχάριστη διαμονή καθώς και ταβέρνες όπου μπορείτε να απολαύσετε τα παραδοσιακά Ζαγορίσια εδέσματα.

Ο Βοϊδομάτης ποταμός και ο Άραχθος είναι ιδανικός για τους λάτρεις του rafting και του καγιάκ. Στις Λιγκιάδες διοργανώνονται καθημερινά διάφορες δραστηριότητες όπως πεζοπορία, ιππασία, ποδήλατο βουνού, παραπέντε, καγιάκ, canoe, rafting, αναρρίχηση, ορειβασία κ.ά.

Κήποι: Οι Κήποι είναι ένας πανέμορφος παραδοσιακός οικισμός του νομού Ιωαννίνων και αποτελεί ένα από τα 46 Ζαγοροχώρια. Διοικητικά υπάγεται στο Δήμο Τύμφης και αποτελούσε στα νεώτερα χρόνια την πρωτεύουσα του Ζαγορίου. Το χωριό είναι χτισμένο στη βραχώδη πλαγιά ενός λόφου, σε υψόμετρο 800 μ. και απέχει 38 χλμ από την πρωτεύουσα του νομού, τα Ιωάννινα.

Οι Κήποι αποτελούν έναν από τους παλαιότερους οικισμούς της περιοχής που χρονολογείται από το 15ο αιώνα. Είναι ένα ζωντανό χωριό με αρκετούς κατοίκους και μεγάλη τουριστική κίνηση. Συγκεντρώνουν πολλές διοικητικές υπηρεσίες όπως αστυνομία, δικαστήριο, ειρηνοδικείο, υποθηκοφυλάκειο, δασονομία κ.ά.

Οι Κήποι, όπως και όλα τα χωριά του Ζαγορίου αποτελούν δημοφιλή τουριστικό προορισμό τόσο για Έλληνες, όσο και για ξένους τουρίστες, χάρη στη μοναδική φυσική ομορφιά, την παραδοσιακή αρχιτεκτονική και τη γραφικότητα του τοπίου. Επιβλητικοί ορεινοί όγκοι, κατάφυτα δάση, απόκρημνα φαράγγια, τρεχούμενα νερά, πετρόχτιστα σπίτια, εντυπωσιακά αρχοντικά, γραφικές εκκλησίες, λιθόστρωτα καλντερίμια και τοξωτά γεφύρια συνθέτουν ένα μωσαϊκό αστείρευτου κάλλους. Νερόμυλοι, βρύσες και πέτρινες σκάλες συμπληρώνουν το ειδυλλιακό σκηνικό.

Οι Κήποι χαρακτηρίζονται από εξαιρετική φυσική ομορφιά και πλούσια αρχιτεκτονική κληρονομιά. Μπροστά από το χωριό απλώνεται μία καταπράσινη κοιλάδα που τη διασχίζουν δύο μικρά ποτάμια, στις όχθες των οποίων συναντάμε περίτεχνα τοξωτά λίθινα γεφύρια. Τα γεφύρια χτίστηκαν τους περασμένους αιώνες για τη διευκόλυνση της συγκοινωνίας και των μεταφορών και διατηρούνται σήμερα σε καλή κατάσταση, αποτελώντας πραγματικά δείγματα λαϊκής αρχιτεκτονικής. Βασική πρώτη ύλη για την κατασκευή τους ήταν ο σχιστόλιθος, που αφθονεί στην περιοχή. Τα περισσότερα οφείλουν το όνομά τους είτε στο χρηματοδότη είτε στον κατασκευαστή τους.

Η φύση, με την ποικιλία των χρωμάτων γοητεύει κάθε επισκέπτη. Τα κίτρινα δέντρα το φθινόπωρο, τα ντυμένα στα λευκά βουνά το χειμώνα, και η καταπράσινη φύση την άνοιξη, καθιστούν την περιοχή ιδανικό προορισμό τις περισσότερες εποχές του χρόνου. Η περιοχή διαθέτει πλούσια χλωρίδα και πανίδα, φιλοξενώντας πολλά σπάνια είδη. Στα πυκνά δάση βρίσκουν καταφύγιο ζαρκάδια, αρκούδες, αγριόγιδα, τσακάλια, πολλά είδη πουλιών κ.ά.

Οι Κήποι, όπως και ολόκληρη η περιοχή του Ζαγορίου προσφέρονται για πλήθος υπαίθριων δραστηριοτήτων. Εδώ οι λάτρεις της φύσης μπορούν να επιδοθούν σε πεζοπορία, ορειβασία, αναρρίχηση, rafting, kayak, ιππασία, αιωροπτερισμό, ορεινή ποδηλασία, να δοκιμάσουν τις αντοχές τους και να απολαύσουν την ξεχωριστή ομορφιά του φυσικού τοπίου.

Στην περιοχή θα βρείτε μία ποικιλία από ξενοδοχεία, ενοικιαζόμενα δωμάτια, παραδοσιακούς ξενώνες και αρχοντικά για κάθε προτίμηση, που θα σας προσφέρουν μία ευχάριστη και άνετη διαμονή. Το χειμώνα μπορείτε να απολαύσετε ζεστή σοκολάτα δίπλα στο τζάκι, ρεμβάζοντας από το παράθυρο το αλπικό τοπίο, και να δοκιμάσετε τη ντόπια εκλεκτή κουζίνα στις παραδοσιακές ταβέρνες της περιοχής.

Οι Κήποι, με το φυσικό και αρχιτεκτονικό πλούτο, το εντυπωσιακό τοπίο και τα ενδιαφέροντα αξιοθέατα προσελκύουν ολοένα και περισσότερους επισκέπτες. Δεν έχετε κι εσείς παρά να τους επισκεφθείτε και να ζήσετε αξέχαστες εμπειρίες.

Για την διαμονή σας στους Κήπους Ζαγορίου σας προτείνουμε το Ξενοδοχείο Μαχαλάς.

Άνω Πεδινά: Τα Άνω Πεδινά είναι ένα όμορφο παραδοσιακό χωριό των Ιωαννίνων, που υπάγεται διοικητικά στο δήμο Κεντρικού Ζαγορίου. Είναι χτισμένο στις νοτιοδυτικές πλαγιές της Τύμφης, σε υψόμετρο 960 μ. και απέχει 35 χλμ από την πόλη των Ιωαννίνων.

Το πρώτο όνομα του χωριού ήταν Άνω Σουδενά, που οφείλεται στο ότι το χωριό είναι χτισμένο γύρω από μία κρύα ρεματιά. Η λέξη σουδενά είναι σλαβικής προελεύσεως και σημαίνει «κρύος τόπος». Το 1928 μετονομάστηκε σε Άνω Κάμπος, και ένα χρόνο μετά πήρε τη σημερινή ονομασία Άνω Πεδινά.

Τα Άνω Πεδινά είναι η γενέτειρα μεγάλων επιφανών Ζαγορισίων. Ανάμεσά τους ο μεγάλος δάσκαλος του γένους Νεόφυτος Δούκας, καθώς και ο σπουδαίος ιστοριοδίφης του Ζαγορίου Ιωάννης Λαμπρίδης. Σήμερα, τα Άνω Πεδινά αποτελούν ένα από τα πλέον κατοικημένα Ζαγοροχώρια, με 100 περίπου μόνιμους κατοίκους.

Τα Άνω Πεδινά έχουν ανακηρυχθεί σε παραδοσιακό οικισμό, καθώς διατηρούν τη χαρακτηριστική αρχιτεκτονική της περιοχής του Ζαγορίου. Τα χτισμένα με ασβεστολιθικές πέτρες σπίτια και αρχοντικά του χωριού, τα πέτρινα καλντερίμια, και τα περίτεχνα λίθινα γεφύρια σε συνδυασμό με τις μοναδικές φυσικές ομορφιές, δημιουργούν ένα γραφικότατο τοπίο.

Ανάμεσα στα αξιοθέατα του χωριού υπάγονται η Λαμπριάδειος Σχολή, η Μονή Ευαγγελίστριας, η Μονή Αγίας Παρασκευής και ο ναός του Αγίου Δημητρίου, όλα κτίσματα του 18ου αιώνα που αποτελούν χαρακτηριστικά δείγματα της ζαγορίτικης αρχιτεκτονικής.

Γύρω από το χωριό, οι πλαγιές είναι κατάφυτες με πουρνάρια και αγριοκερασιές, ενώ μία εύφορη μικρή κοιλάδα χωρίζει τα Άνω από τα Κάτω Πεδινά. Κατά την επίσκεψή σας στο χωριό, αξίζει να διασχίσετε το καλντερίμι που οδηγεί στη Μονή της Ευαγγελίστριας. Πρόκειται για μία υπέροχη διαδρομή μέσα από ένα τοπίο μοναδικής φυσικής ομορφιάς.

Στα Άνω Πεδινά θα βρείτε αρκετά ξενοδοχεία, ενοικιαζόμενα δωμάτια και παραδοσιακούς ξενώνες για κάθε γούστο, όπου μπορείτε να απολαύσετε μία ευχάριστη και άνετη διαμονή. Στις ταβέρνες και τα εστιατόρια της περιοχής θα έχετε την ευκαιρία να γευτείτε τα νόστιμα εδέσματα της ντόπιας παραδοσιακής κουζίνας.

Τα Άνω Πεδινά, όπως όλα τα Ζαγοροχώρια είναι ένας τόπος με φυσικό κάλλος, όπου κυριαρχεί το παραδοσιακό στοιχείο. Είναι ο ιδανικός προορισμός για όσους επιζητούν να δραπετεύσουν από την καθημερινότητα και να ζήσουν στιγμές ηρεμίας στην ανόθευτη φύση.

Αρίστη: Η Αρίστη βρίσκεται στο Δυτικό Ζαγόρι και αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα χωριά των Ζαγοροχωρίων. Το πανέμορφο κεφαλοχώρι της Αρίστης είναι χτισμένο σε μια καταπράσινη πλαγιά σε υψόμετρο 650 μέτρων και απέχει 48 χλμ από τα Ιωάννινα. Το χωριό Αρίστη είναι ένα από τα παλαιότερα χωριά του Ζαγορίου και το παλιό όνομα του χωριού ήταν Αρτσίστα.

Η Αρίστη βρίσκεται στο δρόμο προς Πάπιγκο, λίγο πριν το επιβλητικό μοναστήρι της Παναγίας της Σπηλιώτισσας. Έχει εύκολη πρόσβαση σε όλα τα αξιοθέατα της περιοχής και αποτελεί ιδανικό ορμητήριο για πολλούς κοντινούς προορισμούς και περιηγήσεις. Η περιοχή γνώρισε μεγάλο πλούτο και ευημερία στο παρελθόν που σήμερα μας μαρτυρούν τα παλιά αρχοντικά, η παλιά βρύση, οι εκκλησίες και τα μοναστήρια της.

Στην κεντρική πλατεία του χωριού μπορείτε να απολαύσετε τον καφέ σας σε ένα από τα παραδοσιακά καφενεία της Αρίστης δίπλα στον μεγάλο αιωνόβιο πλάτανο και με φόντο την εκκλησία της Κοιμήσεως της Θεοτόκου που χρονολογείται από το 1718. Γραφικά πλακόστρωτα δρομάκια και λιθόστρωτα καλντερίμια σας οδηγούν στις παραδοσιακές γειτονιές του οικισμού και σας προκαλούν να τις εξερευνήσετε. Περπατώντας στα στενά σοκάκια της Αρίστης θα βρείτε και καταστήματα με είδη λαϊκής τέχνης.

Η Αρίστη βρίσκεται στα όρια του Εθνικού Δρυμού Βίκου – Αώου και αποτελεί την είσοδο στον πυρήνα του Δρυμού. Σε μικρή απόσταση από τη χαράδρα του Βίκου και τον ποταμό Βοϊδομάτη αποτελεί ορμητήριο για ένα περίπατο στο πλατανόδασος του Βοϊδομάτη, ανάβαση στη Δρακόλιμνη της Γκαμήλας ή διάφορων δραστηριοτήτων όπως διαδρομές 4Χ4, rafting και ιππασία στην ευρύτερη περιοχή.

Η Αρίστη τα τελευταία χρόνια έχει μεγάλη τουριστική ανάπτυξη και έχει καταξιωθεί ως ένας δημοφιλείς ορεινός προορισμός. Καλαίσθητα ξενοδοχεία, παραδοσιακοί ξενώνες, αρχοντικά και ενοικιαζόμενα δωμάτια, το ένα καλύτερο από το άλλο, ξεφυτρώνουν συνέχεια στο χωριό και φροντίζουν για μια ευχάριστη και άνετη διαμονή.

Η Αρίστη αποτελεί ιδανικό προορισμό για εκδρομές όλο το χρόνο και θα σας μαγνητίσει με το φυσικό της τοπίο, την γραφικότητά της και την καταπληκτική θέα στους γρανιτένιους όγκους της Αστράκας.

Βίτσα: Το αρχοντικό χωριό της Βίτσας είναι ένα από τα μεγαλύτερα χωριά των Ζαγοροχωρίων και ανήκει στο δήμο Κεντρικού Ζαγορίου. Χτισμένη σε υψόμετρο 960 μέτρων και σε απόσταση 37 χλμ από την πόλη των Ιωαννίνων, η Βίτσα, αποτελεί χαρακτηριστικό δείγμα της Ζαγορίσιας αρχιτεκτονικής με πολλά αρχοντικά, εκκλησίες και πέτρινα καλντερίμια.

Πριν την άλωση της Ηπείρου από τους Τούρκους και μέχρι το 1753 η συνοικία της Βίτσας και του Μονοδενδρίου αποτελούσαν μια κοινότητα που ονομαζόταν Βεζίτσα. Το όνομα Βίτσα προήλθε από το σλάβικο «bezati» που σημαίνει τρέχω, ρέω ορμητικά και την κατάληξη -ica. Η πρώτη γραπτή αναφορά του οικισμού έγινε το 1361 στο χρυσόβουλλο του Δεσπότη Συμεών του Παλαιολόγου.

Στις 27 Ιουλίου 1943, η Βίτσα πυρπολήθηκε από τους κατακτητές με αποτέλεσμα την καταστροφή τριών σπιτιών, ανάμεσα στα οποία και το αρχοντικό των αδελφών Πανταζή, ένα από τα καλύτερα αρχοντικά του χωριού που ήταν γνωστό και με το όνομα Αρχοντικό «Βελογιάννη». Πέτρινα καλντερίμια, εκκλησίες, καλοδιατηρημένα αρχοντικά και ένα χωριό που από μακριά έχει το χρώμα της πέτρας θα σας μαγέψει με την γραφικότητά του και την εξαιρετική αρχιτεκτονική του.

Ανάμεσα στην Βίτσα και το Μονοδένδρι, στη θέση Γεννίτσαρη εντοπίστηκε ο αρχαίος Μολοσσικός οικισμός το 1965. Ο Μολοσσικός οικισμός περιλαμβάνει μολοσσιακό οικισμό και δυο νεκροταφεία.

Μερικοί από τους ευεργέτες της Βίτσας ήταν ο Βελογιάννης Μάνθος και ο Μίσσιογλου Αναστάσιος.

Η Βίτσα βρίσκεται αμφιθεατρικά χτισμένη στα όρια του Εθνικού Δρυμού Βίκου – Αώου και στην αρχή της χαράδρας του Βίκου και σας προκαλεί να περπατήσετε στα καλντερίμια της και να την εξερευνήσετε. Στη γραφική πλατεία της Βίτσας που στέκει αγέρωχος ο πλάτανος 600 χρονών μπορείτε να απολαύσετε τον καφέ σας σε ένα από τα παραδοσιακά καφενεία του χωριού.

Στη Βίτσα μπορείτε να κάνετε διάφορες δραστηριότητες εναλλακτικού τουρισμού όπως ορειβασία, πεζοπορία και ποδήλατο βουνού που θα σας προσφέρουν στιγμές χαλάρωσης και διασκέδασης. Τα προσεγμένα ξενοδοχεία και οι παραδοσιακοί ξενώνες της Βίτσας μαζί με τους φιλόξενους κατοίκους περιμένουν για να σας προσφέρουν τις καλύτερες υπηρεσίες για μια άνετη και ευχάριστη διαμονή.

Ελάτη: Η Ελάτη είναι ένα πανέμορφο ορεινό χωριό των Ιωαννίνων. Αποτελεί ένα από τα 46 χωριά του Ζαγορίου και υπάγεται διοικητικά στο Δήμο Κεντρικού Ζαγορίου. Είναι αμφιθεατρικά χτισμένη σε μία κατάφυτη περιοχή του βουνού Μιτσικέλι σε υψόμετρο 950 μ. και απέχει 30 χλμ από την πρωτεύουσα του νομού, τα Ιωάννινα.

Η Ελάτη κατοικείται από το 16ο αιώνα και αποτέλεσε αρχικά κτηνοτροφικό οικισμό. Εξαιτίας των εύπορων οικογενειών που το κατοικούσαν, το χωριό αποτέλεσε βασικό στόχο των ληστών που λυμαίνονταν την ευρύτερη περιοχή. Το 1943 το χωριό παραδόθηκε στις φλόγες από τους Γερμανούς.

Η νέα τοποθεσία στην οποία είναι χτισμένη η Ελάτη είναι πνιγμένη κυριολεκτικά στο πράσινο, προσφέροντας μία εκπληκτική θέα προς τα βουνά και τα δάση της Τύμφης. Πεύκα, έλατα και δρυς σε συνδυασμό με παραδοσιακά πέτρινα σπίτια και τρεχούμενα νερά δημιουργούν μία εικόνα αστείρευτου φυσικού κάλλους. Το σκηνικό έρχονται να συμπληρώσουν λιθόστρωτα σοκάκια, περίτεχνα τοξωτά γεφύρια, πέτρινες σκάλες, νερόμυλοι και γραφικά ξωκλήσια.

Η Ελάτη, όπως και όλα τα Ζαγοροχώρια προσελκύουν κάθε χρόνο πλήθος επισκεπτών, τόσο Έλληνες όσο και ξένους, οι οποίοι επισκέπτονται την περιοχή για να θαυμάσουν το πανέμορφο φυσικό περιβάλλον, την παραδοσιακή αρχιτεκτονική των σπιτιών, να χαλαρώσουν μέσα στη γραφικότητα του τοπίου και να αναπνεύσουν καθαρό αέρα στην ανόθευτη φύση.

Αξίζει να περπατήσετε στα γραφικά πέτρινα καλντερίμια, να θαυμάσετε τη παραδοσιακή αρχιτεκτονική των σπιτιών, να ξαποστάσετε πίνοντας νερό σε κάποια βρύση, να περιηγηθείτε στα δάση της περιοχής, να διασχίσετε λίθινα γεφύρια, και να απολαύσετε τον καφέ σας κάτω από τον αιωνόβιο πλάτανο στην πλατεία του χωριού με θέα τη χαράδρα του Βίκου, απολαμβάνοντας αυτό που με τόση σοφία σμίλεψε η φύση.

Από την Ελάτη μπορείτε να πραγματοποιήσετε εξορμήσεις στα υπόλοιπα Ζαγοροχώρια, στον Εθνικό Δρυμό Βίκου-Αώου, καθώς και στον Εθνικό Δρυμό της Πίνδου (Βάλια Κάλντα).

Κατά την παραμονή σας στην Ελάτη αξίζει να επισκεφθείτε την εκκλησία του Αγίου Γεωργίου που χτίστηκε το 1806, το γραφικό ξωκλήσι της Αγίας Τριάδας, καθώς και το ξωκλήσι της Παναγίας που βρίσκεται μέσα στο δάσος.

Στην Ελάτη θα βρείτε αρκετά ξενοδοχεία, παραδοσιακούς ξενώνες και ενοικιαζόμενα δωμάτια για κάθε προτίμηση, που περιμένουν να σας προσφέρουν μία ευχάριστη και άνετη διαμονή σε ένα ζεστό και φιλόξενο περιβάλλον. Στις παραδοσιακές ταβέρνες και ψησταριές της περιοχής θα έχετε την ευκαιρία να δοκιμάσετε τα νόστιμα εδέσματα της τοπικής κουζίνας, όλα φτιαγμένα με ντόπια αγνά προϊόντα.

Η Ελάτη είναι ένας τόπος με φυσικό κάλλος, πλούσια ιστορική και πολιτιστική παράδοση, καλαισθησία και φιλόξενους ανθρώπους. Είναι ο ιδανικός προορισμός για όσους αναζητούν τη χαλάρωση και την ηρεμία σε ένα ειδυλλιακό περιβάλλον. Δεν έχετε παρά να την επισκεφθείτε.

Δίλοφο: Το Δίλοφο είναι ένα όμορφο παραδοσιακό χωριό των Ιωαννίνων, που υπάγεται διοικητικά στο δήμο Κεντρικού Ζαγορίου. Είναι χτισμένο στις νοτιοδυτικές πλαγιές της Τύμφης, σε υψόμετρο 1.000 μ. και απέχει περίπου 34 χλμ από την πόλη των Ιωαννίνων.

Το πρώτο όνομα του χωριού ήταν Σωπετσέλι ή Σο(μ)ποτσέλι, ονομασία η οποία είναι σλαβικής προελεύσεως και σημαίνει “τόπος με πολλά νερά”. Το Δίλοφο βρίσκεται στην καρδιά του Ζαγορίου ανάμεσα στο Μονοδέντρι, τους Κήπους και το Κουκούλι δίνοντας έτσι τη δυνατότητα στους επισκέπτες του να εξερευνήσουν ολόκληρο το Ζαγόρι.

Είναι ένας οικισμός ο οποίος έχει χαρακτηρισθεί διατηρητέος λόγω της αρχιτεκτονικής, πολεοδομικής και λαογραφικής σημασίας του, καθώς όλα τα κτίσματα είναι φτιαγμένα από τον τοπικό σχιστόλιθο. Στα αξιοθέατά του περιλαμβάνονται η εκκλησία της Κοίμησης της Θεοτόκου , πέτρινες βρύσες, λιθόστρωτα καλντερίμια, μικρά εκκλησάκια και αρχοντικά, ανάμεσα στα οποία το αρχοντικό Μακρόπουλου που αποτελεί την υψηλότερη κατοικία στα Ζαγοροχώρια, ύψους 13,5 μέτρων.

Το Δίλοφο, όπως όλα τα Ζαγοροχώρια είναι ένας τόπος με φυσικό κάλλος, όπου κυριαρχεί το παραδοσιακό στοιχείο. Είναι ο ιδανικός προορισμός για όσους επιζητούν να δραπετεύσουν από την καθημερινότητα και να ζήσουν στιγμές ηρεμίας στην ανόθευτη φύση.

Φυσικά Αξιοθέατα Ζαγοροχώρια

Ο Βοϊδομάτης Ποταμός: Ο επίγειος παράδεισος που δημιουργεί το ανεπανάληπτο τοπίο του Βοϊδομάτη ποταμού θα σας μαγέψει! Ο Βοϊδομάτης ποταμός πηγάζει από το φαράγγι του Βίκου και συναντάει τον Αώο ποταμό στον κάμπο της Κόνιτσας.

Είναι ένα από τα ελάχιστα ποτάμια που έχει πεντακάθαρα νερά και το νερό του είναι πόσιμο. Τα καταγάλανα νερά του έχουν σταθερή θερμοκρασία 4 βαθμών κελσίου όλο το χρόνο και σας προκαλεί να κάνετε μια βουτιά κατά τους καλοκαιρινούς μήνες. Περπατήστε στα μονοπάτια στις όχθες του ποταμού και απολαύστε την απαράμιλλη φυσική ομορφιά που συνθέτουν τα πλατάνια και τα πέτρινα γεφύρια που υπάρχουν σε κάποια σημεία.

Ο Βοϊδομάτης ποταμός προσφέρεται για extreme sports όπως rafting, canoe, kayak και άλλα αθλήματα που θα σας διασκεδάσουν ενώ συγχρόνως θα σας αιχμαλωτίσει και η ομορφιά της φύσης.

Το Φαράγγι του Βίκου: Το αριστούργημα της φύσης, το Φαράγγι του Βίκου, θα σας προκαλέσει δέος ενώ θα θαυμάσετε το άγριο επιβλητικό του τοπίο σε συνδυασμό με την θέα που προσφέρει. Το φαράγγι του Βίκου διασχίζει το δυτικό και το κεντρικό Ζαγόρι ξεκινώντας από το χωριό Βίκος και καταλήγοντας στο χωριό Κήποι. Το φαράγγι έχει μήκος 12 χλμ περίπου και κατέχει ρεκόρ Guiness σαν το φαράγγι με το μικρότερο άνοιγμα στον κόσμο –μόλις 1.100 μέτρα- και με βάθος που ξεπερνά τα 900 μέτρα.

Η κατάβαση στο φαράγγι γίνεται μέσω μονοπατιών που ξεκινούν από κάποια Ζαγοροχώρια όπως το Μονοδένδρι, η Βίτσα, ο Βίκος, το Μικρό και το Μεγάλο Πάπιγκο. Η θέα από ορισμένα σημεία όπως το χωριό Βαρδέτο και από τη θέση Οξιά είναι μαγευτική.

Πρόκειται στην πραγματικότητα για μια χαράδρα που στην κοίτη της ρέει ο ποταμός Βίκος ενώ στο τέλος της έχει τις πηγές του ο ποταμός Βοϊδομάτης. Το φαράγγι του Βίκου μαζί με το Βοϊδομάτη ποταμό αποτελούν τον πυρήνα του Εθνικού Δρυμού Βίκου-Αώου.

Το Φαράγγι του Βίκου αποτελεί μια από τις πιο δημοφιλείς διαδρομές περιηγητών, με διάρκεια 5 ωρών για έμπειρες ομάδες, προσφέροντας ανεπανάληπτες εικόνες.

Ο Εθνικός Δρυμός Βίκου-Αώου: Βρίσκεται στο Ζαγόρι, βόρεια των Ιωαννίνων και συνορεύει βορειοανατολικά με τον Εθνικό Δρυμό Πίνδου – Βάλια Κάλντα. Είναι μια περιοχή προστατευόμενου φυσικού πλούτου που ανακηρύχθηκε Εθνικός Δρυμός το 1973. Η περιοχή έχει ενταχθεί στο ευρωπαϊκό δίκτυο προστατευόμενων περιοχών natura 2000 και διακρίνεται για τις εναλλαγές στο τοπίο: πυκνές κατάφυτες εκτάσεις αλληλοδιαδέχονται απόκρημνους γκρεμούς.

Η περιοχή του Βίκου-Αώου αποτελεί έναν από τους δέκα Εθνικούς Δρυμούς της Ελλάδας και περιλαμβάνει το φαράγγι του Βίκου, που μαζί με τον Βοϊδομάτη ποταμό αποτελούν τον πυρήνα του δρυμού. Επίσης, στην περιοχή περιλαμβάνεται τμήμα της οροσειράς της Τύμφης, η χαράδρα του Αώου καθώς και κάποιοι διατηρητέοι οικισμοί.

Μέσα στα όρια του Δρυμού υπάρχουν κάποια από τα σημαντικότερα χωριά του Ζαγορίου όπως το Μονοδένδρι, το Μικρό και το Μεγάλο Πάπιγκο και ο Βίκος.  Περιμετρικά του δρυμού υπάρχουν τα χωριά Αρίστη, Βίτσα, Άγιος Μηνάς, Βραδέτο, Καπέσοβο και Βρυσοχώρι.

Ο Δρυμός έχει έκταση 122.250 στρέμματα από τα οποία τα 34.120 στρέμματα είναι ο κύριο πυρήνας. Η περιοχή έχει απότομες και ψηλές κορυφές, με υψηλότερη αυτή της Γκαμήλας στα 2.497 μέτρα στην Τύμφη. Ενδημούν πέντε είδη φυτών μοναδικά στον κόσμο ενώ εντυπωσιακή είναι και η συλλογή του φυσιοδίφη Κώστα Λαζαρίδη που συνέλεξε 1.240 διαφορετικά είδη φυτών που αντιπροσωπεύουν 96 από τις 149 οικογένειες φυτών. Τη συλλογή μπορείτε να θαυμάσετε στο Κουκούλι, στο μουσείο φυσικής ιστορίας.

Ο Δρυμός διαθέτει και πλούσια πανίδα η οποία περιλαμβάνει 10 είδη αμφιβίων όπως ο σπάνιος αλπικός τρίτωνας, 21 είδη ερπετών, 130 είδη πουλιών όπως ο απειλούμενος μαυροπελαργός και χρυσαετός καθώς και 24 είδη θηλαστικών όπως αρκούδα, αγριογούρουνο, ζαρκάδι κ.ά. Ο Εθνικός Δρυμός Βίκου-Αώου περιλαμβάνει ένα πολύ σπάνιο και εξαιρετικά ευαίσθητο οικοσύστημα γι’ αυτό και δεν επιτρέπεται καμία ανθρώπινη δραστηριότητα, εκτός από την περιήγηση και την αναψυχή.

Λίμνες: Στα Ζαγοροχώρια υπάρχουν αρκετές λίμνες, άλλες μικρές και άλλες μεγαλύτερες, που θα σας εντυπωσιάσουν με το άγριο επιβλητικό τους τοπίο και το φυσικό τοπίο που τις περιβάλλει.Οι περιοχές όπου βρίσκονται οι λίμνες είναι σημαντικοί βιότοποι και την εικόνα της πανίδας της περιοχής συνθέτουν τα αρπακτικά πτηνά, τα μικρά θηλαστικά και τα αγριοκάτσικα. Οι καλύτερες εποχές για να επισκεφθείτε τις Δρακόλιμνες είναι η άνοιξη και το φθινόπωρο.

– Η Δρακόλιμνη της Γκαμήλας βρίσκεται στην Τύμφη σε υψόμετρο 2.100 μέτρων. Βρίσκεται μέσα σ’ ένα μοναδικό φυσικό τοπίο και αποτελεί δημοφιλή ορειβατικό προορισμό. Η αλπική λίμνη έχει μόνιμο νερό και Ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της είναι οι Αλπικοί Τρίτωνες (Triturus alpestris), ένα σπάνιο είδος αμφιβίου που μοιάζει με μικρό δράκο. Στην Λίμνη μπορείτε να φτάσετε μετά από 4 περίπου ώρες πεζοπορίας από το Μικρό Πάπιγκο ενώ απέχει 1 ώρα από το οργανωμένο καταφύγιο στο διάσελο της Αστράκας.

– Η Δρακόλιμνη του Σμόλικα βρίσκεται στην δυτική κλιτή του δεύτερου σε ύψους βουνού της Ελλάδας, του Σμόλικα. Ο Σμόλικας κατοικείται από αλπικούς Τρίτωνες και εκτείνεται λίγα χιλιόμετρα βόρεια της Τύμφης με όριο το φαράγγι του Αώου.

– Η λίμνη Ξερόλουτσα βρίσκεται σε υψόμετρο 1750 μέτρων και είναι η ένωση δυο λιμνών που σχηματίζονται από τα νερά των πηγών της κοιλάδας Λάκα Τσουμάνη.

– Η λίμνη με τα νούφαρα βρίσκεται στο Ανατολικό Ζαγόρι, μόλις 4 χλμ από το χωριό Γρεβενίτι. Είναι μια μικρή λίμνη που βρίσκεται μέσα σε πυκνό δάσος και τα νερά της είναι καλυμμένα με νούφαρα. Ένα εντυπωσιακό θέαμα που μοιάζει σαν να είναι βγαλμένο από παραμύθι.

Οι Κολυμπήθρες στο Πάπιγκο: Περίπου 500 μέτρα πριν φτάσετε στο Μικρό Πάπιγκο βρίσκεται το ρέμα του Ρογκόβου και μια πινακίδα που σας πληροφορεί σχετικά με τις κολυμπήθρες. Αν ακολουθήσετε το μονοπάτι θα βρεθείτε στις πρώτες κολυμπήθρες όπου ουσιαστικά στενεύει το ρέμα και μετατρέπεται σε μικρό φαράγγι. Τους καλοκαιρινούς μήνες μπορείτε να κολυμπήσετε ή να ξεκουραστείτε σε μια από τις κολυμπήθρες.

Άλλα Αξιοθέατα Ζαγοροχώρια

Γεφύρια: Σχεδόν σε κάθε σας βήμα θα συναντήσετε κάποια από τα πανέμορφα γεφύρια των Ζαγοροχωρίων που θα σας εντυπωσιάσουν με τη γραφικότητά τους. Στο Ζαγόρι υπάρχουν περίπου 60 παραδοσιακά γεφύρια κατασκευασμένα τον 18ο – 19ο αιώνα με άρτια αρχιτεκτονική. Τα περισσότερα γεφύρια κατασκευάστηκαν με δωρεές πλουσίων Ζαγορισίων γι’ αυτό και φέρουν το όνομά τους.

Τα πέτρινα παραδοσιακά γεφύρια στολίζουν τα Ζαγοροχώρια με την παρουσία τους και παραπέμπουν τον επισκέπτη σε άλλες εποχές. Τα περισσότερα γεφύρια διατηρούνται σε πολή καλή κατάσταση έως σήμερα και μερικά από τα πιο σημαντικά γεφύρια είναι:

– Το Γεφύρι του Καμπέρ Αγά βρίσκεται κοντά στο χωριό Μηλιωτάδες του Ανατολικού Ζαγορίου, πάνω από τον ποταμό Ζαγορίτικο. Είναι ένα χαμηλό, πέτρινο μονότοξο γεφύρι που κατασκευάστηκε με χρήματα του αγά Καμπέρ στον οποίο οφείλει και το όνομά του. Το άνοιγμά του γεφυριού είναι 18 μέτρα και το ύψος του 5 μέτρα.

– Το Γεφύρι του Πλακίδα ή Καλογερικό χτίστηκε το 1814 και βρίσκεται κοντά στα χωριά Κήποι και Κουκούλι στο Κεντρικό Ζαγόρι. Είναι ένα τρίτοξο γεφύρι που αρχικά ήταν ξύλινο ενώ μετά με χορηγία του ηγούμενου Σεραφείμ μετατράπηκε σε πέτρινο και ονομάστηκε ¨Καλογερικό¨. Αργότερα, πήρε και το όνομα ¨Πλακίδα¨, από τον Αλέξη Πλακίδα που το επισκεύασε το 1863. Είναι ένα από τα λιγοστά τρίτοξα γεφύρια του Ζαγορίου και ένα από τα πιο φημισμένα που θα σας εντυπωσιάσει με την γραφικότητά του.

– Το Γεφύρι του Νούτσου ή Κόκορη βρίσκεται μεταξύ των χωριών Κουκούλι, Δίλοφο και Κήποι του Κεντρικού Ζαγορίου, πάνω στον κεντρικό δρόμο για το Ζαγόρι. Θα σας εντυπωσιάσει η καμάρα του γεφυριού.

Την κατασκευή του γεφυριού χρηματοδότησε ο Νόυτσος Κοντοδήμος από το Βαρδέτο γύρω στο 1750, όπου οφείλει και το ένα του όνομα ενώ πολλοί ήταν αυτοί που συμμετείχαν στην επισκευή του όπως ο μυλωνάς Γρηγόρης Κόκκορης από το Κουκούλι που διέθεσε χρήματα για να επισκευαστεί το γεφύρι το 1910. Σε αυτόν οφείλει το δεύτερο όνομά του.

– Το Γεφύρι του Βοϊδομάτη βρίσκεται εκεί που τελειώνει η χαράδρα του Βίκου, στο χωριό Κλειδωνία. Πρόκειται για ένα μονότοξο γεφύρι με μακρόστενη καμάρα που χτίστηκε το 1853. Το γεφύρι του Βοϊδομάτη διατηρείται σε άριστη κατάσταση και είναι φημισμένο τόσο για την φυσική του τοποθεσία που προσφέρει μαγευτική θέα όσο και για ένα αιματηρό επεισόδιο που έλαβε χώρα εκεί μεταξύ δυο οικογενειών για λόγους τιμής.

– Το Γεφύρι του Κοντοδήμου ή Λαζαρίδη βρίσκεται στη χαράδρα του Μικρού Βίκου, κοντά στο χωριό Κήποι στο Κεντρικό Ζαγόρι. Το γεφύρι ενώνει τους Κήπους με το χωριό Κουκούλι. Το μονότοξο γεφύρι του Κοντοδήμου ή Λαζαρίδη χτίστηκε το 1753 από τον Τόλη Κοντοδήμο στον οποίο οφείλει και το όνομά του αλλά είναι γνωστό και ως Γεφύρι Λαζαρίδη από τον δάσκαλο Κώστα Λαζαρίδη που κατάγεται από το Κουκούλι. Αξίζει να κάνετε έναν περίπατο ως το γεφύρι, από ένα χτιστό μονοπάτι που οδηγεί ως αυτό.

– Το Γεφύρι του Μύλου βρίσκεται στο χωριό Κήποι του Κεντρικού Ζαγορίου, στον ποταμό Μπαγιώτικο. Είναι ένα δίτοξο γεφύρι με δυο μεγάλες καμάρες και μια μικρότερη και χτίστηκε το 1748. Το γεφύρι πήρε το όνομά του από τον εκκλησιαστικό μύλο που υπάρχει εκεί κοντά ενώ είναι συνδεδεμένο με την παράδοση αφού από την κορυφή του ρίχνει ο παπάς τον σταυρό την ημέρα των Θεοφανίων.

– Το Γεφύρι του Μίσιου βρίσκεται ενώνει τα χωριά Βίτσα και Κουκούλι του Κεντρικού Ζαγορίου και βρίσκεται στο παλιό καλντερίμι της Σκάλας της Βίτσας. Είναι ένα μονότοξο γεφύρι που χτίστηκε από τον Αλέξη Μίσιο το 1748. Το γεφύρι Μίσιου προσφέρει μαγευτική θέα στο Φαράγγι του Βίκου.

– Το Γεφύρι της Τσίπιανης βρίσκεται κοντά στο χωριό Μηλιωτάδες του Ανατολικού Ζαγορίου, πάνω από τον ποταμό Βάρδα. Πρόκειται για ένα μονότοξο γεφύρι με μια μεγάλη καμάρα και χτίστηκε το 1875.

Καλντερίμια: Όλα τα χωριά του Ζαγορίου είναι γεμάτα γραφικά καλντερίμια, σκάλες και μονοπάτια που είναι χτισμένα πολλά χρόνια πριν και χρησιμοποιούνταν από τους κατοίκους για τις μετακινήσεις τους. Τα περισσότερα καλντερίμια διατηρούνται σε πολύ καλή κατάσταση και είναι προσβάσιμα ενώ το 1996 σηματοδοτήθηκαν όλα φέροντας το γράμμα Ζ και αριθμήθηκαν με αύξοντα αριθμό. Αξίζει να περπατήσετε σε αυτά τα μονοπάτια και τις σκάλες και να απολαύσετε την υπέροχη θέα που προσφέρουν. Μερικά από τα πιο εντυπωσιακά καλντερίμια είναι:

– Η Σκάλα του Βραδέτου είναι ένα εντυπωσιακό καλντερίμι με 1200 σκαλιά, στην κορυφή του οποίου βρίσκεται το Βραδέτο. Η Σκάλα Βραδέτου βρίσκεται στο Κεντρικό Ζαγόρι και κατασκευάστηκε το 1328. Η Σκάλα ενώνει τα χωριά Καπέσοβο και Βραδέτο ενώ θα σας εκπλήξει η φυσική ομορφιά και η γραφικότητα του τοπίου μαζί με τα δυο πέτρινα γεφύρια που βρίσκονται εκεί.

– Η Σκάλα της Βίτσας είναι ένα φανταστικό μονοπάτι είναι αυτό που ενώνει την Βίτσα με το Κουκούλι. Εκεί κοντά, βρίσκεται και το γεφύρι του Μίσιου που περνάει το ποτάμι του Βίκου. Ένα πλακόστρωτο μονοπάτι που αξίζει να επισκεφθείτε!

– Η Σκάλα του Κουκουλίου ενώνει δυο χωριά του Κεντρικού Ζαγορίου, τους Κήπους με το Κουκούλι. Από εκεί μπορείτε να θαυμάσετε πανέμορφες τοποθεσίες.

Ο Αρχαίος Οικισμός Μολοσσών στη Βίτσα: Ανάμεσα στη Βίτσα και το Μονοδένδρι, στη θέση Γενίτσαρη, εντοπίστηκε ο αρχαίος Μολοσσικός οικισμός το 1965. Ο Μολοσσικός οικισμός χρονολογείται μεταξύ του 9ου και 4ου αιώνα π.Χ. και περιλαμβάνει μολοσσιακό οικισμό και δυο νεκροταφεία.

Στο νεκροταφείο του οικισμού βρέθηκαν 26 τάφοι του 8ου – 4ου αιώνα και 151 τάφοι του 9ου – 4ου αιώνα π.Χ. Τα κτερίσματα των τάφων ήταν μαχαίρια, ξίφη, όπλα και αιχμές δοράτων στους ανδρικούς τάφους, ενώ στους τάφους των γυναικών βρέθηκαν κοσμήματα, περιδέραια, δακτυλίδια κ.ά Σε όλους τους τάφους βρέθηκαν Αττικά και Κορινθιακά αγγεία του 6ου – 4ου  π.Χ. αιώνα και χάλκινα σκεύη.

Η Βραχοσκεπή Μπόιλα: Βρίσκεται στο κατώτερο τμήμα της χαράδρας του Βοϊδομάτη. Οι ανασκαφές άρχισαν το 1983 και έχουν βρεθεί παλαιολιθικά εργαλεία από πυριτόλιθο, κατάλοιπα πανίδας κ.ά.

Το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Λαζαρίδη: Στεγάζεται στο σπίτι του φυσιοδίφη Κώστα Λαζαρίδη που με μεράκι συνέλεξε όλη τη σπάνια χλωρίδα του Βίκου. Είναι μια συλλογή του Κώστα Λαζαρίδη από σπάνια φυτά (συνέλεξε 1240 διαφορετικά είδη φυτών που αντιπροσωπεύουν 96 από τις 149 οικογένειες φυτών) που ευδοκιμούν στα φαράγγια και τα βράχια του Βίκου. Τα σπάνια αυτά φυτά συγκέντρωσαν το ενδιαφέρον πολλών επιστημόνων και βοτανολόγων.

Το Μουσείο Παραδοσιακών Ασχολιών: Βρίσκεται στο χωριό Ελαφότοπος του κεντρικού Ζαγορίου. Το μουσείο περιλαμβάνει πλούσια συλλογή λαογραφικού υλικού, ειδικά εργαλεία και σκεύη από την ευρύτερη περιοχή του Ζαγορίου.

Το Λαογραφικό Μουσείο Αγάπιου Τόλη: Βρίσκεται στο χωριό Κήποι του Κεντρικού Ζαγορίου. Περιλαμβάνει μια πλούσια λαογραφική συλλογή από 40.000 είδη της καθημερινής ζωής από όλη την περιοχή του Ζαγορίου. Τη συλλογή συνέλεξε με μεράκι ο Αγάπιος Τόλης.

Η Βιβλιοθήκη του Μιχαήλ Αναγνωστόπουλου: Βρίσκεται στο Μεγάλο Πάπιγκο στο Δυτικό Ζαγόρι και πρόκειται για προσωπική του συλλογή. Η συλλογή περιλαμβάνει πάνω από 1250 τόμους βιβλίων, τα περισσότερα ξενόγλωσσα αφού τα Ελληνικά λεηλατήθηκαν κατά την περίοδο της κατοχής. Όλα τα βιβλία έχουν εκδοθεί ανάμεσα στο 1750 και το 1906.

Η Βιβλιοθήκη της Πασχάλειας Σχολής: Βρίσκεται στο χωριό Καπέσοβο του Κεντρικού Ζαγορίου. Είναι μια μικρή βιβλιοθήκη που στεγάζεται στο κτίριο της Πασχάλειας Σχολής και διαθέτει πολύ αξιόλογα βιβλία όπως ένα από τα 13 σωζόμενα αντίγραφα της Ελληνικής Χάρτας του Ρήγα Φερραίου.

Η Μονή Ρογκοβού: Βρίσκεται έξω από το χωριό Τσοπέλοβο και είναι αφιερωμένος στη μνήμη του Ιωάννη του Προδρόμου. Ο ναός βρίσκεται μετά τα κτίρια του ξενώνα και τον βοηθητικών χώρων και χτίστηκε από την Πουλχερία τον 11ο αιώνα.

Ο ναός καταστράφηκε ολοσχερώς και πάνω στα θεμέλιά του χτίστηκε ο νέος ναός το 1749 που έχει τρίκλιτο καθολικό, νάρθηκα και οκτάπλευρο τρούλο. Το 1756 καλλιτέχνες από το Καπέσοβο διακόσμησαν το ναό με το επιχρυσωμένο τέμπλο και τις τοιχογραφίες.

Η Μονή Βουτσάς: Βρίσκεται στο Ανατολικό Ζαγόρι, στο χωριό Γρεβενίτι. Ιδρυτής της Μονής πιθανότατα ήταν ο Βυζαντινός Αυτοκράτορας Κωνσταντίνος Δ’ ο Πωγωνάτος. Από το χωριό αρχίζει χωματόδρομος 5 χλμ. που οδηγεί στην μονή. Η μονή είναι αφιερωμένη στη Θεοτόκο Μαρία και γιορτάζει στις 8 Σεπτεμβρίου. Η μονή Βουτσάς καταστράφηκε πρώτα από τους Τούρκους και έπειτα από τους Γερμανούς ενώ το 1950 ξαναχτίστηκε. Το εσωτερικό του ναού που είναι διακοσμημένο με καμάρες και σταυροθόλιο, είναι τοιχογραφημένο από τον ιερέα Αθανάσιο και τους μοναχούς Αντώνιο και Νικόδημο (1680-1769).

Το μοναστήρι της Αγίας Παρασκευής: Βρίσκεται στο πανέμορφο χωριό Μονοδένδρι του Κεντρικού Ζαγορίου. Το μοναστήρι στέκει επιβλητικά στο χείλος του γκρεμού της χαράδρας του Βίκου ενώ ένα γραφικό καλντερίμι σας οδηγεί στην είσοδό του. Το μοναστήρι της Αγίας Παρασκευής Μονοδενδρίου είναι ένα από τα αρχαιότερα της Ηπείρου και χτίστηκε το 1412 από τον Μιχαήλ, Βοεβόδα του Θερεανού.

Η μονή είναι ένα πραγματικό φρούριο με καλοχτισμένα κελιά, καταπακτή, πηγάδι κ.ά. που όλα τα κοσμεί το περίτεχνο χτίσιμο της πέτρας. Η εκκλησία διαθέτει παλιές τοιχογραφίες και μονόχωρο καθολικό με ξύλινο ζωγραφισμένο τέμπλο και τοιχογραφίες. Στην αριστερή πλευρά είναι ζωγραφισμένοι ο κτήτορας Βοεβόδας, η γυναίκα του και η κόρη του Παρασκευή, που κατά την παράδοση, μόνασε εδώ. Κατά την διάρκεια της τουρκοκρατίας το μοναστήρι με τις παράπλευρες σπηλιές χρησίμευε σαν καταφύγιο των κατοίκων.

Το μοναστήρι της Παναγίας της Σπηλιώτισσας: Είναι χτισμένο επάνω σε βράχο, δίπλα στον ποταμό Βοϊδομάτη και ανάμεσα στα χωριά Αρίστη και Πάπιγκο. Στο μοναστήρι κατέφευγαν οι κάτοικοι όταν κινδύνευαν από τους Τούρκους. Το μοναστήρι της Παναγίας της Σπηλιώτισσας γιορτάζει της Ζωοδόχου Πηγής.

Κατά τον Ι. Λαμπρίδη το μοναστήρι χτίστηκε το 1579 ενώ επιγραφές που σώζονται αναφέρουν ότι χτίστηκε το 1665 από τους μοναχούς Ιωακείμ και Σωφρόνιο και το αγιογράφησε ο μοναχός Παρθένιος το έτος 1673. Οι τοιχογραφίες του ναού και το ξυλόγλυπτο τέμπλο είναι άριστης τέχνης του 17ου αιώνα ενώ το ηγουμενείο έχει διακόσμηση με φυτικές παραστάσεις, έργο του Χιονιαδίτη ζωγράφου Γ. Αναστασίου που το ζωγράφισε το Μάρτιο του 1874.

Τοπικές Γεύσεις & Προϊόντα

Στα Ζαγοροχώρια θα βρείτε πλούσια και νοστιμότατα εδέσματα, παραδοσιακές γεύσεις όπως οι φημισμένες Ζαγορίσιες Πίτες όλα φτιαγμένα με αγνά τοπικά υλικά. Οι παραδοσιακές γεύσεις των Ζαγορίων θα αφήσουν ικανοποιημένο και τον πιο απαιτητικό επισκέπτη.

Δοκιμάστε τα ντόπια κρέατα μαγειρεμένα στην γάστρα, αρνί στη γάστρα, πομπάρι, τρίμμα πασχαλιάτικο, τηγανητό χοιρινό, κοντοσούβλι, προβατίνα στα κάρβουνα, γίγαντες φούρνου, μπριάμι, μπουμπουριά. Φυσικά θα ήταν μεγάλη παράλειψη να μην δοκιμάσετε κάποια από τις ξακουστές Ζαγορίσιες Πίτες όπως η αλευρόπιτα ή ζυμαρόπιτα, χορτόπιτα, μπατσαριά, σπανακόπιτα Ηπειρώτικη, γαλατόπιτα, τσουκνιδόπιτα, γκιζόπιτα, κολοκυθόπιτα, τραχανόπιτα, κοτόπιτα, τυρόπιτα, μανιταρόπιτα καθώς και αμυγδαλόπιτα, μπακλαβά, τηγανίτες Γιαννιώτικες και μήλο στο φούρνο. Μπορείτε να συνοδεύσετε το φαγητό σας με κρασί ντόπιας παραγωγής, εκλεκτό τσίπουρο ή ούζο.

Από τα Ζαγαροχώρια μπορείτε να προμηθευτείτε γαλακτοκομικά προϊόντα, κάστανα, μήλα, καρύδια, μέλι, μανιτάρια, γλυκά του κουταλιού, μαρμελάδες, τουρσιά, ντόπια κρέατα και είδη λαϊκής τέχνης. Στο χωριό Κάτω Πεδινά υπάρχει βιοτεχνία με άγρια αποξηραμένα μανιτάρια ενώ στην Βοβούσα θα βρείτε μόνο σπιτικά προϊόντα όπως μαρμελάδες και τουρσιά.Πιο κάτω μπορείτε να βρείτε μερικές συνταγές για τις παραδοσιακές πίτες των Ζαγορίων.

Αλευρόπιτα: Η αλευρόπιτα ή ζυμαρόπιτα είναι μια γρήγορη συνταγή χωρίς φύλλο που συνηθίζεται στα Ζαγοροχώρια.

Υλικά:
• 3,5 ποτήρια νερού αλεύρι
• 1 φλυτζάνι του καφέ ελαιόλαδο
• 3 αυγά + 1 αυγό για το πάνω μέρος του χυλού
• 250 γρ. φέτα Ηπείρου
• λίγο αλάτι
• 2,5 ποτήρια νερό

Εκτέλεση: Ανακατεύουμε τα υλικά και φροντίζουμε να δημιουργηθεί χυλός όχι πολύ σφιχτός (πιο αραιός από αυτόν του κέικ).
Αλείφουμε ένα ταψί (λεπτό σινί διαμέτρου 48cm) με λάδι και λίγο βιτάμ για να μην κολλήσει η πίτα μας και ρίχνουμε μέσα το μίγμα.
Ρίχνουμε από πάνω μικρά κομματάκια φέτας, βούτυρο και 1 αυγό χτυπημένο. Ψήνουμε στους 180-200 C μέχρι να ροδίσει.

Μπατσαριά: Παραδοσιακή πίτα των Ζαγορίων.

Υλικά:
•  1 κιλό χόρτα (παζιά, λάπατα, τσουκνίδες, σπανάκι)
•  4-5 κρεμμύδια φρέσκα
•  1 ματσάκι μαϊντανό, άνηθο, δυόσμο
•  350 γρ. φέτα σκληρή, αλάτι, πιπέρι
•  3 κούπες αλεύρι
•  1κούπα καλαμποκάλευρο
•  1 κεσεδάκι γιαούρτι πρόβειο
•  2 κρόκους αυγών
•  1,5 κούπα λάδι
•  0,5 κούπα ξινόγαλο
•  0,5 κούπα τραχανά

Εκτέλεση: Πλένουμε, ψιλοκόβουμε, αλατίζουμε τα χόρτα μας και τα στύβουμε να μην έχουν υγρά. Προσθέτουμε το τυρί, τον τραχανά και το λάδι. Κάνουμε ένα πηχτό χυλό με το αλεύρι, το καλαμποκάλευρο, το γιαούρτι, 0,5 κούπα λάδι και λίγο αλάτι. Σε λαδωμένο ταψί στρώνουμε το μισό χυλό, απλώνουμε τα χόρτα, αραιώνουμε τον υπόλοιπο χυλό με 0,5 κούπα ξινόγαλο, στους 2 κρόκους και σκεπάζουμε τα χόρτα μας. Ψήνουμε την πίτα μας στους 200 βαθμούς, για περίπου 1 ώρα.

Χορτόπιτα: Παραδοσιακή Χορτόπιτα των Ζαγορίων.

Υλικά:
• 2 κιλά διάφορα χόρτα
• 600 γραμμάρια τυρί φέτα
• 600 γραμμάρια λάδι
• 1 φλιτζάνι του καφέ τραχανά
• 1 κιλό αλεύρι
• λίγο αλάτι
• νερό

Εκτέλεση: Βάζουμε σε μια λεκάνη το αλεύρι, ανοίγουμε μια τρύπα στη μέση και ρίχνουμε το νερό και το αλάτι. Ανακατεύουμε καλά και αν χρειαστεί, ρίχνουμε και άλλο νερό μέχρι που η ζύμη δεν θα κολλάει στα χέρια. Χωρίζουμε τη ζύμη σε μικρές μπάλες. Καθαρίζουμε και κόβουμε τα χόρτα, τα πλένουμε καλά και τα τρίβουμε με αλάτι μέχρι να μαραθούν. Στη συνέχεια ρίχνουμε λίγο λάδι, τραχανά και τα ανακατεύουμε. Λαδώνουμε το ταψί, ανοίγουμε ένα-ένα τέσσερα φύλλα και τα λαδώνουμε. Ρίχνουμε τα χόρτα στη μέση και απλώνουμε άλλα τέσσερα φύλλα και τα λαδώνουμε, την κόβουμε σε κομμάτια πριν το ψήσιμο. Ψήνουμε στους 180 βαθμούς για μια ώρα περίπου.

Σπανακόπιτα Ηπειρώτικη: Παραδοσιακή Σπανακόπιτα των Ζαγορίων.

Υλικά Για τη Ζύμη:
• 350 γρ. καλαμποκάλευρο
• 1,5 φλιτζάνι αλεύρι κοινό
• 2 κουτ. σούπας ελαιόλαδο
• μια πρέζα αλάτι
• νερό όσο πάρει (περίπου 2 φλ. τσαγιού)

Υλικά Για τη Γέμιση:
• 1 κιλό σπανάκι φρέσκο
• 300 γρ. φέτα χοντροτριμμένη
• 5-6 φρέσκα κρεμμυδάκια ψιλοκομμένα
• 1 φλυτζάνι μαϊντανό ψιλοκομμένο
• 1/2 φλ. τσαγιού άνηθο ψιλοκομμένο
• 1 φλ. δυόσμο ψιλοκομμένο
• ½ φλ. ελαιόλαδο
• πιπέρι
• αλάτι (αν χρειαστεί)

Εκτέλεση: Αναμειγνύετε το καλαμποκάλευρο με το κοινό αλεύρι και το αλάτι. Κάνετε στο κέντρο μια λακκούβα και ρίχνετε το λάδι και λίγο – λίγο νερό. Ζυμώνετε προσθέτοντας λίγο – λίγο νερό μέχρι να πάρετε μια λίγο σφιχτή ζύμη που να μην κολλάει στα χέρια. Την κάνετε μπάλα και την αφήνετε σκεπασμένη για 1 ώρα. Κρατάτε λίγη (περίπου ½ φλ. τσαγιού) για να φτιάξετε τον χυλό.

Λαδώνετε ένα ταψί (30 με 35 εκατοστά). Αν έχετε με σούστα το προτιμάτε, γιατί θα την ξεφορμάρετε πιο εύκολα. Χωρίζετε την ζύμη σε μικρότερα τεμάχια και ένα – ένα την απλώνετε στο ταψί, κάτω και γύρω – γύρω ως τα χείλη περίπου του ταψιού. Τρυπάτε με ένα πιρούνι και την ψήνετε σε προθερμασμένο φούρνο (200ο C) για 15 περίπου λεπτά.

Ζεματάτε, ψιλοκόβετε και στραγγίζετε το σπανάκι. Το αναμειγνύετε με όλα τα υπόλοιπα υλικά και απλώνετε τη γέμιση στη βάση της πίτας. Διαλύετε την ζύμη που κρατήσατε σε χλιαρό νερό και ρίχνετε το χυλό πάνω στη γέμιση.

Ψήνετε την πίτα στους 180 βαθμούς για 45 με 60 λεπτά. Αφήνετε λίγο να κρυώσει και την ξεφορμάρετε σε πιατέλα. Αν θέλετε μπορείτε να κάνετε την πίτα νηστίσιμη, αρκεί να αφαιρέσετε από την γέμιση την φέτα. Στην περίπτωση αυτή πρέπει να αυξήσετε το αλάτι

Μήλο στο Φούρνο: Παραδοσιακή Συνταγή των Ζαγορίων.

Υλικά:
• 10 μήλα
• 1 κούπα ζάχαρη
• 1/2 κούπα καρύδια
•  1 κουταλιά κανέλα

Εκτέλεση: Διαλέγουμε 10 γερά μήλα και μ’ένα μεταλλικό σωληνάκι ή μια βελόνα τα τρυπάμε στο κοτσάνι, αφαιρώντας από τη μέση του μήλου ένα μέρος μαζί με τους σπόρους του. Ετσι σχηματίζεται στο μέσο του μήλου μια κάθετη τρύπα, την οποία γεμίζουμε με καρύδια, ζάχαρη και κανέλα. Τα βάζουμε σ’ένα βαθύ ταψάκι, ρίχνουμε από πάνω την υπόλοιπη ζάχαρη, κανέλα και μια κούπα νερό. Ψήνουμε μέχρι να μαλακώσουν πολύ καλά τα μήλα.

Πολιτιστικές Εκδηλώσεις

Σε όλα τα Ζαγοροχώρια πραγματοποιούνται κάθε χρόνο πολιτιστικές εκδηλώσεις, πανηγύρια και λαϊκά δρώμενα. Ενδεικτικά αναφέρουμε μερικά από αυτά:

Άγιος Μηνάς: Πανηγύρι στις 25 Μαρτίου και στις 11 Νοεμβρίου.
Ανθρακίτης: Πανηγύρι της Αγίας Παρασκευής στις 26 Ιουλίου.
Άνω Πεδινά: Πανηγύρι στη Μονή της Ευαγγελίστριας στις 25 Μαρτίου. Πανηγύρι στη γιορτή του Κοσμά του Αιτωλού στις 24 Αυγούστου.
Ασπράγγελοι: Πανηγύρι της Κοιμήσεως της Θεοτόκου στις 15 Αυγούστου. Αποκριάτικες Εκδηλώσεις κατά την περίοδο των Αποκριών.
Αρίστη: Παραδοσιακό πανηγύρι της Ζωοδόχου Πηγής, μετά το Πάσχα. Πανηγύρι του Αγίου Ιωάννη στις 29 Αυγούστου καθώς και πλήθος πολιτιστικών εκδηλώσεων που πραγματοποιούνται τον Αύγουστο.
Βίτσα: Πολλές πολιτιστικές εκδηλώσεις πραγματοποιούνται κατά τους καλοκαιρινούς μήνες, οι εκδηλώσεις «Παπαζόγλεια» και ζιαφέτια και άλλα. Πανηγύρι της Κοιμήσεως της Θεοτόκου στις 15 Αυγούστου. Αναπαράσταση Εθίμων  κατά την περίοδο των Αποκριών. Γιορτή Τσίπουρου που πραγματοποιείται τις τελευταίες μέρες του Οκτώβρη ή στις αρχές Νοέμβρη.
Βοβούσα: Πανηγύρι της Αγίας Παρασκευής στις 26 Ιουλίου
Βραδέτο: Πανηγύρι στις 8 Σεπτεμβρίου
Βρυσοχώρι: Πανηγύρι της Αγίας Παρασκευής στις 26 Ιουλίου. Πανηγύρι του Αγίου Πνεύματος στο μοναστήρι του Αγ. Πνεύματος. Αναβίωση εθίμων Μεγάλης Εβδομάδας. Γιορτή Πίττας: Παραδοσιακές εκδηλώσεις πραγματοποιούνται το πρώτο Σάββατο μετά τον 15 Αύγουστο.
Γρεβενίτι: Πανηγύρι της Κοιμήσεως της Θεοτόκου στις 15 Αυγούστου. Παραδοσιακό πανηγύρι στις 26 Οκτωβρίου. Θρησκευτικές εκδηλώσεις στις 7 και 8 Σεπτεμβρίου στο μοναστήρι Βουτσάς.
Καρυές: Πανηγύρι του Αγίου Κοσμά του Αιτωλού στις 24 Αυγούστου. Πανηγύρι στις 9 Μαϊου. Παραδοσιακό πανηγύρι στην γιορτή Πέτρου και Παύλου στις 29 Ιουνίου.
Δεμάτι: Πανηγύρι της Αγίας Μαρίνας στις 17 Ιουλίου.
Δίκορφο: Πανηγύρι στις 29 Αυγούστου. Θρησκευτικές εκδηλώσεις στο ξωκλήσι του Αι Γιάννη στις 24 Μαΐου.
Δίλοφο: Πανηγύρι της Κοιμήσεως της Θεοτόκου στις 15 Αυγούστου
Διπόταμος: Πανηγύρι της Κοιμήσεως της Θεοτόκου στις 15 Αυγούστου
Δόλιανη: Πανηγύρι στην γιορτή Πέτρου και Παύλου στις 29 Ιουνίου. Πανηγύρι του Προφήτη Ηλία στις 20 Ιουλίου.
Ελάτη: Πανηγύρι του Αγίου Πνεύματος.
Ελατοχώρι: Πανηγύρι στην γιορτή Κωνσταντίνου και Ελένης στις 21 Μαΐου. Πανηγύρι στη Μεταμόρφωση του Σωτήρος στις 6 Αυγούστου. Πανηγύρι Διλάκκου.
Ελαφότοπος: Πανηγύρι στη Μεταμόρφωση του Σωτήρος στις 6 Αυγούστου. Θρησκευτικές εκδηλώσεις στις 20 Μαΐου. Αθλητικές εκδηλώσεις. Θρησκευτικές εκδηλώσεις στις 6 Ιανουαρίου και πλειστηριασμός εικόνων.
Ηλιοχώρι: Πανηγύρι του Προφήτη Ηλία στις 20 Ιουλίου. Παραδοσιακές εκδηλώσεις και αντάμωμα των απανταχού Ηλιοχωριτών στις 15 Αυγούστου.
Ιτέα: Πανηγύρι της Κοιμήσεως της Θεοτόκου στις 15 Αυγούστου.
Καβαλλάρι: Πανηγύρι του Αγίου Πνεύματος.
Καλωτά: Πανηγύρι στη Μεταμόρφωση του Σωτήρος στις 6 Αυγούστου.
Καπέσοβο: Πανηγύρι του Προφήτη Ηλία στις 20 Ιουλίου. Πολιτιστικές και μουσικές εκδηλώσεις πραγματοποιούνται κατά τους καλοκαιρινούς μήνες.
Καστανώνα: Πανηγύρι στις 8 Σεπτεμβρίου.
Κάτω Πεδινά: Πανηγύρι στις 29 Αυγούστου
Κήποι: Πανηγύρι στη Μεταμόρφωση του Σωτήρος στις 6 Αυγούστου. Πανηγύρι στις 8 Σεπτεμβρίου.
Κουκούλι: Παραδοσιακό πανηγύρι της Ζωοδόχου Πηγής, μετά το Πάσχα. Πανηγύρι της Κοιμήσεως της Θεοτόκου στις 15 Αυγούστου.
Λάιστα: Πανηγύρι της Κοιμήσεως της Θεοτόκου στις 15 Αυγούστου.
Λεπτοκαρυά: Πανηγύρι της Αγίας Παρασκευής στις 26 Ιουλίου.
Μαρκίνο: Πανηγύρι της Κοιμήσεως της Θεοτόκου στις 15 Αυγούστου. Πανηγύρι στις 8 Σεπτεμβρίου.
Μανασσή: Πανηγύρι του Προφήτη Ηλία στις 20 Ιουλίου.
Μεσοβούνι: Πανηγύρι στις 10  Φεβρουαρίου. Πανηγύρι της Κοιμήσεως της Θεοτόκου στις 15 Αυγούστου.
Μονοδένδρι: Πανηγύρι της Αγίας Παρασκευής στις 26 Ιουλίου. Πολιτιστικές εκδηλώσεις πραγματοποιούνται κατά τους καλοκαιρινούς μήνες. Θέατρο και συναυλίες.
Μηλιωτάδες: Πανηγύρι στις 8 Σεπτεμβρίου.
Νεγάδες: Πανηγύρι στη γιορτή της Πεντηκοστής.
Πάπιγκο: Πανηγύρι του Προφήτη Ηλία στις 20 Ιουλίου στο Μεγάλο Πάπιγκο. Πανηγύρι του Αγίου Παντελεήμονα στις 27 Ιουλίου στη θέση Αβραγώνια. Πανηγύρι της  Παναγίας της Παλιουρής στις 8 Σεπτεμβρίου στο Μικρό Πάπιγκο. Πολιτιστικές εκδηλώσεις και διάφορες εκθέσεις.
Πέτρα: Πανηγύρι της Αγίας Παρασκευής στις 26 Ιουλίου. Πανηγύρι του Αγίου Πνεύματος.
Σκαμνέλι: Πανηγύρι της Αγίας Παρασκευής στις 26 Ιουλίου. Την πρώτη Κυριακή του Σεπτεμβρίου πραγματοποιούνται παραδοσιακές εκδηλώσεις και το Αντάμωμα των Σαρακατσαναίων.
Τρίστενο: Πανηγύρι στις 23 Αυγούστου.
Τσεπέλοβο: Πανηγύρι στις 24 Ιουνίου. Πανηγύρι της Κοιμήσεως της Θεοτόκου στις 15 Αυγούστου.
Φλαμπουράρι: Πανηγύρι του Προφήτη Ηλία στις 20 Ιουλίου.
Φραγκάδες: Πανηγύρι της Κοιμήσεως της Θεοτόκου στις 15 Αυγούστου.

Δραστηριότητες Ζαγοροχώρια

Rafting – Καγιάκ: Ο Βοϊδομάτης και ο Αώος ποταμός είναι ιδανικοί για τους λάτρεις του rafting και του καγιάκ. Κάποιες από τις πιο μαγευτικές διαδρομές για rafting και καγιάκ είναι:

– Η πρώτη διαδρομή ξεκινάει από το γεφύρι του Πάπιγκου και τελειώνει στο γεφύρι της Κλειδωνιάς. Το μήκος της διαδρομής είναι περίπου 5 χλμ. και διαρκεί 1 ώρα και 30 λεπτά περίπου.
– Η δεύτερη διαδρομή ξεκινάει από την Βοβούσα και τελειώνει στο Βρυσοχώρι. Το μήκος της διαδρομής είναι περίπου 27 χλμ. και διαρκεί 7-8 ώρες περίπου.
– Η τρίτη διαδρομή ξεκινάει από την γέφυρα του δρόμου Βρυσοχώρι-Παλιοσέλι και τελειώνει στην Κόνιτσα. Το μήκος της διαδρομής είναι περίπου 25 χλμ. και διαρκεί 7 ώρες περίπου.

Αναρρίχηση: Υπάρχουν πολλές διαφορετικές αναβάσεις με διαφορετικούς βαθμούς δυσκολίας, άλλες για έμπειρους ορειβάτες και όχι μόνο. Μερικές από αυτές τις διαδρομές ξεκινούν από το χωριό Άστρακα του Ζαγορίου, την Γκαμήλα, καθώς και από την τοποθεσία Τσούκα Ρόσσα.

Πεζοπορία: Στα Ζαγοροχώρια υπάρχουν 31 σηματοδοτημένα μονοπάτια από το πρόγραμμα “LIFE – Ζαγόρι”, με τον κωδικό Ζ και κίτρινες πινακίδες που ενώνουν τα χωριά μεταξύ τους και σας οδηγούν σε όλα τα αξιοθέατα του Κεντρικού Ζαγορίου. Τα μονοπάτια που συνδέουν ορεινά συγκροτήματα έχουν σηματοδοτηθεί από το πρόγραμμα ΕΠΠΕΡ με κόκκινη πινακίδα σε κίτρινο πλαίσιο.

Στο Ανατολικό Ζαγόρι υπάρχουν μονοπάτια με τον κωδικό Ρ που ενώνουν σημαντικές περιοχές του Μετσόβου με το Ζαγόρι. Από την περιοχή περνά το εθνικό μονοπάτι Ε6, που διασχίζει τη Βοβούσα και το εθνικό μονοπάτι 03, που ξεκινά από τους Λιγκιάδες, περνά από το Δίκορφο, τους Κήπους, το Κουκούλι, το φαράγγι του Βίκου, την Γκαμήλα και καταλήγει στο Σμόλικα.
Κάποιες από τις πιο όμορφες διαδρομές για πεζοπορία είναι:

– Η Σκάλα του Βαρδέτο: Η ¨σκάλα¨ είναι ένα πέτρινο καλντερίμι μοναδική ςπαραδοσιακής αρχιτεκτονικής. Βρίσκεται ανάμεσα στα χωριά Καπέσοβο και Βραδέτο. Η πιο σύντομη διαδρομή ξεκινά από το Βραδέτο και διαρκεί περίπου 15 λεπτά.

– Ανάβαση στην Τύμφη: Η ανάβαση στην Τύμφη γίνεται από το χωριό Μικρό Πάπιγκο. Διαρκεί 6-7 ώρες μέχρι το καταφύγιο και άλλη μια ώρα ως την Δρακόλιμνη.

– Φαράγγι του Βίκου: Η καλύτερη εποχή για το πέρασμα του φαραγγιού είναι το καλοκαίρι με την συντροφιά έμπειρου συνοδού.

– Λίμνη Αώου – Ι.Μ. Βουτσάς: Μια πολύ όμορφη διαδρομή με γραφικούς παραδοσιακούς οικισμούς και πολλά αξιοθέατα. Η διάρκεια είναι 3-4 ώρες περίπου και υπάρχει σήμανση.

– Ι.Μ. Βουτσάς – Δόλιανη: Μια μαγευτική διαδρομή με γραφικούς παραδοσιακούς οικισμούς και πολλά αξιοθέατα. Η διάρκεια είναι 3-4 ώρες περίπου και υπάρχει σήμανση.

– Δόλιανη – Αγ. Χριστόφορος – Λεπτοκαρυά: Γραφικοί παραδοσιακοί οικισμοί με πολλά αξιοθέατα. Η διάρκεια είναι 2-3 ώρες περίπου και υπάρχει σήμανση.

– Δόλιανη – Τσίπιανη – Μηλιωτάδες: Γραφικοί παραδοσιακοί οικισμοί με πολλά αξιοθέατα. Η διάρκεια είναι 4 ώρες περίπου αλλά δεν υπάρχει σήμανση.

– Καρυές – Καβαλλάρι – Ανθρακίτης: Μια πολύ όμορφη διαδρομή με γραφικούς παραδοσιακούς οικισμούς και πολλά αξιοθέατα. Η διάρκεια είναι 2-3 ώρες περίπου και υπάρχει σήμανση.

– Καστανώνα – Μέγα Λάκκος – Καζάρμα: Μια πολύ όμορφη διαδρομή με γραφικούς παραδοσιακούς οικισμούς και πολλά αξιοθέατα. Η διάρκεια είναι 2-3 ώρες περίπου αλλά δεν υπάρχει σήμανση.

– Κήποι – Τσεπέλοβο μέσα από τον Βικάκη: Μια πολύ όμορφη διαδρομή με γραφικούς παραδοσιακούς οικισμούς και πολλά αξιοθέατα. Η διάρκεια είναι 1 ώρα και30 λεπτά.

Που να μείνετε

Για την διαμονή σας στα Ζαγοροχώρια δείτε εδώ.

Πώς θα πάτε

Από την Αθήνα μπορείτε να φτάσετε στα Ζαγοροχώρια μέσω Πάτρας και Ρίου Αντιρρίου. Μετά από 20 χλμ περίπου από τα Ιωάννινα θα συναντήσετε τα πρώτα χωριά του Κεντρικού ή Ανατολικού Ζαγορίου. Η απόσταση είναι 445 χλμ και το ταξίδι διαρκεί περίπου 6 ώρες.

Από την Πάτρα θα φτάσετε στο Ζαγόρι μέσω Ρίου – Αντιρρίου. Η απόσταση είναι 236 χλμ.

Από τη Θεσσαλονίκη μπορείτε να φτάσετε στο Ζαγόρι μέσω της Εγνατίας Οδού ως τα Ιωάννινα. Η απόσταση είναι 370 χλμ. Επίσης, μπορείτε να έρθετε και από την Εγνατία Οδό μέσω Γρεβενών.

Από το Μέτσοβο μετά από 40 χλμ θα βρεθείτε στα πρώτα χωριά του Ανατολικού Ζαγορίου.

Οδικώς μπορείτε να φθάσετε στα Ζαγοροχώρια μέσω της εθνικής οδού Κοζάνης – Ιωαννίνων από το Καλπάκι ή τη Μεταμόρφωση (Καρυές).

Καθημερινά εκτελούνται δρομολόγια του ΚΤΕΛ από την Αθήνα, την Πάτρα, τη Θεσσαλονίκη, Άρτα, Πρέβεζα, Ηγουμενίτσα προς τα Ιωάννινα και έπειτα υπάρχει σύνδεση από την πόλη των Ιωαννίνων με υπεραστικό ΚΤΕΛ προς τα Ζαγοροχώρια.

Χιλιομετρικές αποστάσεις από τα Ζαγοροχώρια
Ιωάννινα
20 χλμ
Πρέβεζα
102 χλμ
Πάτρα
236 χλμ
Άρτα
75 χλμ
Θεσσαλονίκη
357 χλμ
Ηγουμενίτσα
100 χλμ
Αθήνα
445 χλμ
Γρεβενά
225 χλμ

 

Χιλιομετρικές αποστάσεις από τα Ιωάννινα στα Ζαγοροχώρια
Αρίστη
48 χλμ
Ηλιοχώρι
73 χλμ
Ασπράγγελοι
29 χλμ
Καπέσοβο
43 χλμ
Βαρδέτο
52 χλμ
Κήποι
38 χλμ
Βίκος
63 χλμ
Κουκούλι
38 χλμ
Βίτσα
37 χλμ
Λάιστα
85 χλμ
Βοβούσα
95 χλμ
Λιγκιάδες
12 χλμ
Βρυσοχώρι
81 χλμ
Μεγάλο Πάπιγκο
60 χλμ
Γυφτόκαμπος
66 χλμ
Μικρό Πάπιγκο
62 χλμ
Δίκορφο
41 χλμ
Μονοδένδρι
38 χλμ
Δίλοφο
35 χλμ
Σκαμνέλι
54 χλμ
Ελάτη
30 χλμ
Τσεπέλοβο
51 χλμ

Χρήσιμα Τηλέφωνα Ζαγοροχώρια

ΖΑΓΟΡΟΧΩΡΙΑ, ΙΩΑΝΝΙΝΑ, ΗΠΕΙΡΟΣ

Δήμος Ανατολικού Ζαγορίου (Μηλιωτάδες)
26560 31101
Ταχυδρομείο Τσεπέλοβου
26530 81212
Δήμος Κεντρικού Ζαγορίου (Ασπράγγελοι)
26533 60300, 26530 22536
Δ/νση Δασών Ιωαννίνων
26510 26482
Δήμος Τύμφης (Τσεπέλοβο)
26530 81203
ΕΟΤ Ιωάννινα
26510 41142
Κοινότητα Βοβούσας
26560 22843
Τουριστική Αστυνομία Ιωάννινα
26510 65922
Κοινότητα Πάπιγκου
26530 41931
Νοσοκομείο Ιωαννίνων
26510 80111
Ιατρείο Ασπραγγέλων
26530 22551
Ράδιο Ταξί Ιωαννίνων
26510 46777
Ιατρείο Αρίστης
26530 41180
ΚΤΕΛ Ιωαννίνων
26510 26286
Ιατρείο Γρεβενιτίου
26560 31201
ΚΤΕΛ Αθήνας
210 5148856
Ιατρείο Τσεπελόβου
26530 81202
ΚΤΕΛ Θεσσαλονίκης
2310 595424
Αστυνομία Κήπων
26530 71606
Αεροδρόμιο Ιωαννίνων
26510 26218
Αστυνομία Τσεπελόβου
26530 81201
Αεροδρόμιο Ελευθέριος Βενιζέλος
210 3530000
Αστυνομία Αρίστης
 26530 41294
Alpine Zone (Δραστηριότητες)
 26510 23222

Βίντεο Ζαγοροχώρια

Φωτογραφίες Ζαγοροχώρια