Θεσσαλία
Η Θεσσαλία καλύπτει σχεδόν το 11% της ελληνικής επικράτειας. Έχει έκταση περίπου 14.000 τ.χλμ. και περίπου 735.000 κατοίκους πληθυσμό. Η μεγαλύτερη πόλη της είναι η Λάρισα. Είναι ένα από τα εννέα γεωγραφικά διαμερίσματα της χώρας μας και βρίσκεται στο κέντρο του ανατολικού τμήματος της Ηπειρωτικής Ελλάδας.
Καρδίτσας , Λάρισας , Μαγνησίας , και Τρικάλων . Περιλαμβάνει επίσης τα νησιά των Βορείων Σποράδων (εκτός της Σκύρου) και ανήκει διοικητικά στην Περιφέρεια Θεσσαλίας.
Συνορεύει βόρεια με το γεωγραφικό διαμέρισμα της Μακεδονίας, νότια με την Στερεά Ελλάδα, δυτικά με την Ήπειρο και ανατολικά βρέχεται από το Αιγαίο Πέλαγος- τον Παγασητικό και τον Θερμαϊκό κόλπο.
Ανάγλυφο Όλυμπο που αποτελεί και το ψηλότερο βουνό της Ελλάδας (Μύτικας-2.917 μ.). Στην Ανατολική Θεσσαλία απέναντι από τον Όλυμπο υψώνεται η Όσσα (ή Κίσσαβος, 1.978 μ.) σχηματίζοντας την κοιλάδα των Τεμπών . Εκεί επίσης βρίσκονται το Μαυροβούνι (1.054 μ.) και το Βουνό των Κενταύρων, το Πήλιο (1.547 μ.).
Στα βόρεια βλέπουμε το βουνό Τίταρος (1.839μ.) ενώ βορειοδυτικά υψώνονται τα Καμβούνια όρη, τα όρη Χάσια (1.564 μ.), τα Αντιχάσια, το όρος Βουνάσα (1.615 μ.), το νότιο τμήμα της οροσειράς της Πίνδου που περιλαμβάνει τα βουνά Κόζιακας (1.901 μ.) και Λάκμος (2.295 μ) και τα Αθαμανικά όρη.
Από το ανάγλυφο της Θεσσαλίας δεν θα μπορούσαμε να παραλείψουμε ένα μοναδικό στον κόσμο γεωλογικό φαινόμενο, τους μεγαλειώδεις βράχους των Μετεώρων που φθάνουν τα 400 μ. και υψώνονται μεταξύ των βουνών Κόζιακα και Αντιχάσια.
Στη Θεσσαλία βρίσκεται και η δεύτερη μεγαλύτερη πεδιάδα της Ελλάδας γνωστή και ως Θεσσαλικός κάμπος . Είναι μια εσωτερική-ηπειρωτική πεδιάδα η οποία περικλείεται από τα όρη Πηλίο, Όσσα, Όλυμπος, Καμβούνια και Όθρυς και διαιρείται μέσω μιας χαμηλής λοφοσειράς στην πεδιάδα των Τρικάλων-Καρδίτσας δυτικά και στην πεδιάδα της Λάρισας-Τυρνάβου ανατολικά.
Η πεδινή αυτή λεκάνη κατά την αρχαιότητα ήταν λίμνη, τα νερά της οποίας βρήκαν διέξοδο στη θάλασσα μέσω των Τεμπών. Πέρα από αυτήν την κεντρική πεδιάδα υπάρχουν και άλλες μικρότερες όπως του Αλμυρού, του Βελεστίνου, των Τεμπών, των Φαρσάλων κ.ά.
Το γεωγραφικό διαμέρισμα της Θεσσαλίας διαρρέεται από τον ποταμό Πηνειό που αποτελεί το τρίτο μεγαλύτερο ποτάμι της Ελλάδας με μήκος 205χλμ. Άλλα ποτάμια τα οποία αποτελούν και παραπόταμους του Πηνειού είναι ο Ενιπέας, ο Τιταρήσιος, ο Πορταϊκός, ο Πάμισος, ο Καρδιτσιώτικος, ο Κλινοβίτικος, ο Τρικαλινός (Ληθαίος), ο Νεοχωρίτης, ο Σοφαδίτης, ο Φαρσαλιώτης κ.ά. Διαρρέται επίσης από τον Ταυρωπό και από τμήμα του Αχελώου.
Στη Θεσσαλία θα δούμε και τις τεχνητές λίμνες Πλαστήρα ή Ταυρωπού και Σμοκόβου . Τις λίμνες Ζερέλια οι οποίες έχουν μετεωριτική προέλευση και τη φυσική λίμνη μάτι Τυρνάβου. Παλαιότερα υπήρχαν και άλλες λίμνες οι οποίες αποξηράνθηκαν όπως η Ασκουρίς, η Κάρλα, και η Νεσσωνίς.
Κλίμα
Ιστορία
Στη βυζαντινή εποχή η Θεσσαλία διαιρέθηκε σε μεγάλα φέουδα τα οποία διοικούσαν ευγενείς της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας. Δέχτηκε αλλεπάλληλες επιθέσεις Γότθων, Βούλγαρων, Σλάβων, Ούνων κλπ.
Η Θεσσαλία (εκτός από την περιοχή της Ελασσόνας) προσαρτήθηκε στην ελεύθερη Ελλάδα στις 7 Απριλίου 1881. Με την απελευθέρωσή της οι Έλληνες πλέον τσιφλικάδες, είχαν δικαιώματα απόλυτης κυριότητας, ενώ οι κολίγοι είχαν περιπέσει σε καθεστώς δουλοπαροίκου. Έτσι εντάθηκε το αγροτικό ζήτημα και οι κολίγοι ζητούσαν την απαλλοτρίωση της γης. Με αυτό το αίτημα, τον Μάρτιο του 1910 έγινε η αιματηρή εξέγερση του Κιλελέρ, όπου οδήγησε στη σταδιακή επίλυση του προβλήματος από τον Ελευθέριο Βενιζέλο και αργότερα από τον Νικόλαο Πλαστήρα.
Μυθολογία
Τα ανεξήγητα για τον προϊστορικό άνθρωπο καιρικά φαινόμενα και το δέος που προκαλούσε η επιβλητικότητα του Ολύμπου, γέννησαν θρύλους που αργότερα θα αποδώσουν το Δωδεκάθεο των Αρχαίων Ελλήνων.
Έτσι, σύμφωνα με τη μυθολογία, οι δώδεκα θεοί είχαν τα παλάτια τους στα φαράγγια του Ολύμπου, το Πάνθεον βρισκόταν στην ψηλότερη κορυφή του, στον Μύτικα και ο θρόνος του Δία ήταν στο σημερινό Στεφάνι. Οι Τιτάνες λέγεται ότι ζούσαν στο όρος Όθρυς. Η Θεσσαλία αποτέλεσε το έδαφος στο οποίο συγκρούστηκαν οι Θεοί και οι Τιτάνες.
Στο όρος Πήλιο της Μαγνησίας κατοικούσαν ανθρωπόμορφα πλάσματα, μισοί άνθρωποι και μισοί άλογα, οι Κένταυροι. Η προέλευση αυτών των διττών οντοτήτων δεν έχει εξιχνιαστεί. Κάποιες από τις ερμηνείες που δίνονται , λένε ότι επρόκειτο για άγρια φυλή ανθρώπων που ζούσε στα βουνά ή για μια φανταστική απεικόνιση των έντονων καιρικών φαινομένων.
Η δημιουργία των Τεμπών αποδόθηκε στον θεό Ποσειδώνα, ο οποίος με την τρίαινα του έσκισε τους ορεινούς όγκους δίνοντας στα νερά που κατέκλυζαν τη Θεσσαλία διέξοδο προς τη θάλασσα.
Άλλος μύθος λέει ότι στην Κοιλάδα των Τεμπών ερωτεύτηκε ο θεός Απόλλωνας τη Δάφνη, κόρη του Πηνειού. Ο πατέρας της, για να μην την χάσει, την μεταμόρφωσε σε δέντρο, την δάφνη, που αφθονεί στην κοιλάδα. Ο Απόλλων για να απαλύνει την θλίψη του έδρεψε ένα κλαδί και έφτιαξε στεφάνι. Στις ιεροτελεστίες που γίνονταν προς τιμή του θεού Απόλλωνα χρησιμοποιούσαν δάφνη. Και οι μύθοι της Θεσσαλίας δεν τελειώνουν εδώ…
Αρχαιολογία – Αξιοθέατα
Από το θεσσαλικό σκηνικό δεν λείπουν και τα μνημεία ιστορικής σημασίας, όπως το Οθωμανικό μνημείο Μπεζεστένι, το παλαιό Τούρκικο Τελωνείο, το κτίσμα των παλιών φυλακών, το Οθωμανικό τζαμί, τα Ρωμαϊκά Λουτρά (εντός του οικισμού της Μητρόπολης) το εντυπωσιακό κονάκι του Χαροκόπου, το μνημείο του Ιπποκράτη, η Οικονόμειος Σχολή, κ.ά.
Πανέμορφα κάστρα, φρουροί μιας άλλης εποχής, με πιο γνωστά της Αγίας Παρασκευής, του Φαναρίου, των Τρικάλων, της Πιαλείας (Παλαιόκαστρο), της Φαλώρειας, του Βυτουμά αφηγούνται τη δική τους ιστορία.
Ο μαγικός τόπος των Μετεώρων πέρα από γεωλογικό παρουσιάζει και θρησκευτικό ενδιαφέρον καθώς σε αυτόν ιδρύθηκαν τον 14ο αιώνα 30 μονές εκ των οποίων οι 6 είναι σε λειτουργία. Η μεγαλύτερη μονή είναι του Μεγάλου Μετεώρου – Μεταμορφώσεως και ακολουθούν οι μονές των Αγίων Πάντων ή Βαρλαάμ, της Αγίας Τριάδος, του Αγίου Νικολάου Αναπαυσά, του Αγίου Στεφάνου, της Αγίας Βαρβάρας ή Μονή Ρουσάνου και της Αγίας Τριάδος.
Ονειρεμένα πέτρινα γεφύρια όπως το γεφύρι Χατζηπέτρου ή «Καμάρα Σμίξη», του Ελασσονίτη, της Σαρακίνας, της Πύλης, της Παλαιοκαρυάς, του Ψύρρα συνυπάρχουν αρμονικά με το θεσσαλικό τοπίο.
Ο Όλυμπος που είναι ο πρώτος δρυμός της Ελλάδας (1938), έχει ανακηρυχτεί (1981) από την UNESCO «Διατηρητέο οικοσύστημα της παγκόσμιας βιόσφαιρας» και έχει συμπεριληφθεί στις «Σημαντικές για την ορνιθοπανίδα περιοχές της Ευρωπαϊκής Κοινότητας», τα εντυπωσιακά Μετέωρα χαρακτηρισμένα από την UNESCO ως μνημείο παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς, η φύση των Αγράφων η οποία έχει χαρακτηριστεί ως μία από τις πλέον καθαρές περιοχές στον πλανήτη, το κατάφυτο Πήλιο με τα γραφικά του χωριουδάκια, η σφιχταγκαλιασμένη από τη φύση λίμνη Ταυρωπού, δεν θα μπορούσαν παρά να εντυπωσιάσουν και να συνθέσουν μια ξεχωριστή εμπειρία για τον επισκέπτη.
